Mapy akustyczne

pobierz dodatkowy materiał o mapach akustycznych w pdf

Mapy akustyczne obszarów zurbanizowanych (miast, dzielnic, osiedli mieszkaniowych) czy też mapy emisji hałasu z terenów przemysłowych stanowią dzisiaj podstawę oceny klimatu akustycznego. Wykonuje się je w celu graficznego wykreślenia rozkładu pola akustycznego na danym obszarze. Mapy takie oblicza się z uwzględnieniem lokalizacji źródeł hałasu i ich parametrów akustycznych. W zależności od rodzaju mapy źródłami hałasu mogą być: drogi, linie kolejowe i tramwajowe (mapy hałasu komunikacyjnego), lotniska (mapy hałasu lotniczego), maszyny i urządzenia techniczne (mapy hałasu przemysłowego). Modelowanie parametrów akustycznych tych źródeł może odbywać się na podstawie posiadanych danych akustycznych (np. mocy akustycznych uzyskanych na bazie terenowych pomiarów poziomu dźwięku, informacji podanych przez producentów w katalogach, itp.) lub danych nieakustycznych (np. natężenie i struktura ruchu pojazdów na danej trasie, częstotliwość lotów, rodzaje obsługiwanych statków powietrznych, itp.). Równie istotnym elementem każdej mapy akustycznej jest model geometryczny analizowanego terenu. Wpływa on bezpośrednio na poprawność obliczeń propagacji dźwięku w środowisku. Model geometryczny winien uwzględniać rzeczywistą lub prognozowaną lokalizację: źródeł hałasu, obiektów ekranujących hałas (budynki, ekrany, skarpy, nasypy), istniejących pasów gęstej zieleni oraz topografię terenu.

Propagację dźwięku w środowisku (rozkład poziomu dźwięku) oblicza się na podstawie przygotowanego modelu geometrycznego i akustycznego. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej obowiązującą stała się Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 25 czerwca 2002 roku w sprawie oceny i kontroli poziomu hałasu w środowisku. Zgodnie z nią zalecaną metodą obliczeniową propagacji hałasu w środowisku zewnętrznym jest metoda opisana w normie PN-ISO 9613-2:2002 pt. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólne metody obliczeń. Obliczenia te realizowane są przez specjalistyczne programy komputerowe (np. CadnaA, SoundPlan, Lima, Immi, Mithra, itp.), które nie tylko pozwalają modelować środowisko i wyznaczać poziom hałasu w środowisku, ale również współpracują z odpowiednimi formatami wymiany danych GIS w zakresie importu i eksportu danych, dają możliwość wizualizacji wyników oraz przeprowadzania bardziej zaawansowanych obliczeń, uwzględniających np. różnorodność terenów chronionych akustycznie czy gęstość zaludnienia.

Mapy akustyczne stanowią dzisiaj podstawowy element ekspertyz i opracowań akustycznych, których zadaniem jest:

planowanie obszarów zabudowy mieszkaniowej, tworzenie planów zagospodarowania przestrzennego, racjonalne gospodarowanie emisjami,
ocena oddziaływania inwestycji drogowych na środowisko (budowa nowych dróg, obwodnic, modernizacja istniejących szlaków komunikacyjnych),
ocena oddziaływania inwestycji przemysłowych na środowisko (budowa nowego zakładu przemysłowego, analiza możliwości obniżenia emisji hałasu z terenu istniejącego już zakładu, uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, pozwolenia na emisję, itp.),
określanie źródeł hałasu odpowiedzialnych za przekroczenia wartości dopuszczalnych w środowisku, itp.),
racjonalne planowanie zakresu i kolejności prac wyciszeniowych,
szacowanie skuteczności planowanych działań wyciszeniowych na terenie zakładu.

Mapy akustyczne miast – mapy strategiczne

Wykonywane są przez wojewodów na podstawie Dyrektywy 2002/49/WE. Wszystkie polskie miasta o liczbie ludności powyżej 250 tys. mieszkańców muszą mieć sporządzoną mapę akustyczną do końca czerwca 2007 roku, a rok później tj. do końca czerwca 2008 roku – opracowany program ochrony przed hałasem. Zgodnie z powyższą dyrektywą miasta powyżej 100 tys. obowiązują nieco dłuższe terminy, a mianowicie: 30 czerwiec 2012 roku – sporządzenie akustycznej mapy strategicznej oraz 30 czerwiec 2013 roku – opracowanie planu ochrony przed hałasem.

Zgodnie z Dyrektywą 2002/49/EC Parlamentu Europejskiego strategiczna mapa akustyczna to uśredniona mapa hałasu emitowanego do środowiska przez różne grupy źródeł, dająca możliwość całościowej oceny stopnia zagrożenia hałasem na terenie miasta, możliwość stwierdzenia przyczyn tego stanu oraz możliwość realizacji ogólnych prognoz (tendencji) zmian hałasu. Na jej podstawie można również tworzyć złożone wskaźniki oceny zagrożenia hałasem, np. wiążąc wartość przekroczenia dopuszczalnego poziomu dźwięku na danym obszarze z liczbą osób narażonych na działanie hałasu. Tego typu mapy zwane są mapami hałasu, choć w fachowym piśmiennictwie polskim spotyka się już usystematyzowane pojęcia np. mapa rozkładu wskaźnika hałasu (np. Lden, M), mapa konfliktów, itp.

Celem strategicznej mapy akustycznej jest zatem:

identyfikacja istniejącej sytuacji akustycznej na badanym obszarze,
wyznaczenie rejonów, na których wystąpiło przekroczenie wartości dopuszczalnych hałasu w środowisku (tzw. rejonów konfliktów),
oszacowanie liczby mieszkańców narażonych na ponadnormatywny hałas w poszczególnych obszarach miasta,
oszacowanie możliwych zmian klimatu akustycznego w związku z opracowanym programem ochrony środowiska przed hałasem,

Mapa strategiczna tworzona jest dla średnich lub średniorocznych wartości danych wejściowych, a więc z natury rzeczy nie odzwierciedla sytuacji akustycznej w konkretnej chwili czasu. Zatem nie można na jej podstawie stwierdzić, że w wybranym punkcie miasta w określonej chwili czasu będziemy obserwować poziom dźwięku o odczytanej z mapy wartości. Prezentuje ona wartości średnie w odniesieniu do roku, zatem zmiany natężenia ruchu związane z porą doby, dniem tygodnia, czy nawet miesiącem roku są tu uśrednione. Posiadając jednak strategiczną mapę akustyczną jesteśmy w stanie określić, które rejony miasta są najbardziej narażone na ponadnormatywny hałas, biorąc pod uwagę wielkość przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu oraz liczbę mieszkańców narażonych na jego działanie. Dla tych rejonów w pierwszej kolejności należy opracować program ochrony przed hałasem oraz wdrożyć odpowiednio skuteczne środki redukcji hałasu. Przykłady map akustycznych przedstawiono poniżej.

1.Przykładowa mapa akustyczna osiedla mieszkaniowego

2.Przykładowa mapa akustyczna fragmentu drogi – obwodnicy

3.Mapy akustyczne zakładów przemysłowych

Przykładowa mapa akustyczna osiedla mieszkaniowego

Przykładowa mapa akustyczna fragmentu drogi – obwodnicy

Mapy akustyczne zakładów przemysłowych wykonuje się najczęściej w celu określenia zasięgu uciążliwego oddziaływania akustycznego danego zakładu. Są one niezbędne do określenia terenów zagrożonych ponadnormatywnym hałasem, liczby ludności i posesji zagrożonych hałasem oraz prognozowania zmian klimatu akustycznego wokół zakładu np. w związku z podejmowanymi inwestycjami przeciwhałasowymi.

Przykładowa mapa zasięgu oddziaływania zakładu na środowisko

Równie często wykonuje się mapy rozkładu hałasu na terenie zakładu, które wykorzystywane są głównie przy planowaniu miejsc przebywania pracowników na terenie zakładu oraz przy planowaniu tras przemieszczania się pracowników pomiędzy stanowiskami. Ich celem jest przede wszystkim minimalizacja narażenia pracownika na hałas. Ponadto mapy tego typu pozwalają określić strefy ponadnormatywnego hałasu oraz odpowiednio je oznaczyć.

Przykładowa mapa hałasu terenu przemysłowego (wewnętrznego) zakładu